Wiza humanitarna

Co to jest wiza humanitarna?

Wiza humanitarna to narzędzie, którym posługują się państwa, aby pomóc osobom potrzebującym, zapewnić im legalny pobyt oraz międzynarodową ochronę. Wydawane są również uchodźcom, którzy uciekają ze swojego kraju przez występujące tam działania wojenne. Wspiera i niesie pomoc osobom, które, przebywając na terenie obcego kraju, mogą spotkać się z brakiem akceptacji, prześladowaniem czy aktem terroru z powodu innego wyznania lub pochodzenia.

CZY WIESZ, ŻE…

Według statystyk prowadzonych przez portal migracje.gov.pl, ważne dokumenty pobytowe na 2022 rok posiadali obywatele Ukrainy, Białorusi, Gruzji, Niemiec i Rosji, którzy stanowili najliczniejsze grupy.

Kiedy wiza humanitarna przysługuje, a w jakich sytuacjach nie zostanie wydana?

Artykuł 348 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach mówi o tym, że osobom tym pozwolenie na pobyt w obszarze Rzeczypospolitej Polskiej udzielane jest w sytuacjach, gdy istnieje ryzyko, że:

• ich życie, wolność i bezpieczeństwo osobiste mogą być zagrożone,
• mogą stać się ofiarami tortur, złego traktowania lub karania,
• mogą być zmuszani do pracy, 
• mogą zostać pozbawieni prawa do odpowiedniego procesu sądowego lub być ukarani bez podstawy prawnej,
• zostanie naruszone ich prawo do życia prywatnego lub rodzinnego,
• zostaną naruszone prawa dziecka, które zagrażają jego rozwojowi psychofizycznemu.

Artykuł 349 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy mówi o tym, że wiza nie jest wydawana w sytuacjach, kiedy cudzoziemiec:

• popełnił zbrodnię wojenną, w rozumieniu prawa międzynarodowego, przeciwko pokojowi lub ludzkości,
• popełnił zbrodnię na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub poza nim, jeśli czyn uznawany jest według polskiego prawa za zbrodnię,
• popełnił czyny sprzeczne z celami i zasadami Narodów Zjednoczonych,
• nakłaniał lub w jakikolwiek inny sposób brał udział w popełnianiu zbrodni i czynów wymienionych wyżej,
• stanowi zagrożenie dla obronności, porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ochrony bezpieczeństwa państwa,
• opuścił swój kraj pochodzenia, aby uniknąć kary za przestępstwo inne niż w powyższych punktach, ale uznawane przez polskie prawo za zagrożone karą pozbawienia wolności.

Przyznana wiza humanitarna może zostać cofnięta w przypadku, gdy:

• cudzoziemiec powróci do swojego kraju,
• ustaną okoliczności udzielenia zgody,
• po przyznaniu wizy pojawią się okoliczności decydujące o odmowie,
• cudzoziemiec nie poinformuje, zatai lub sfałszuje dokumenty czy dane.

Na jak długo wydawana jest wiza humanitarna i czy można ją przedłużyć?

Dokument ten wydawany jest na okres jednego roku. Istnieje możliwość przedłużenia wizy, jeśli udowodnisz, że z powodu okoliczności humanitarnych nie możesz powrócić do kraju zamieszkania.

Wydanie wizy jest bezpłatne. Wyjątkiem jest Punkt Przyjmowania Wniosków Wizowych, który ze względu na świadczenie takiej usługi pobiera opłatę w kwocie 11 euro.

Jak uzyskać wizę humanitarną?

Konieczne do uzyskania wizy jest złożenie odpowiedniego wniosku. Możesz zrobić to przez polski konsulat lub Punkt Przyjmowania Wniosków Wizowych. Masz możliwość złożenia dokumentów osobiście lub wysłania ich pocztą na wskazany adres. Konsulat poinformuje Cię, gdzie i w jaki sposób ubiegać się o uzyskanie wizy. Zgodę wydaje komendant Straży Granicznej.

Oprócz złożenia wniosku musisz również dołączyć:

• oświadczenie informujące o tym, że chcesz uzyskać wizę,
• zdjęcie,
• paszport, który został wydany w ostatnich 10 latach, jest ważny co najmniej 3 miesiące dłużej niż wiza, którą chcesz uzyskać oraz posiada dwie wolne strony,
• ubezpieczenie medyczne ważne na okres trwania wizy.

Legalny pobyt dla obywateli Ukrainy

Według Ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, obywatel Ukrainy może legalnie przebywać w Polsce przez okres 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 roku, jeśli:

• przyjazd do Polski nastąpił w okresie od 24 lutego 2022 roku i spowodowany był konfliktem zbrojnym,
• jeśli jesteś mężem/żoną obywatela Ukrainy i wyjechałeś do Polski z powyższego powodu, nawet jeśli nie posiadasz obywatelstwa ukraińskiego.

Nie dotyczy to Ukraińców, których obejmuje:

• pobyt stały,
• zezwolenie na pobyt czasowy,
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego,
• ochrona uzupełniająca, 
• ochrona międzynarodowa,
• status uchodźcy, 
• zgoda na pobyt ze względów humanitarnych,
• pobyt tolerowany.

Jeśli spełniasz warunki, w przeciągu 30 dni od momentu przekroczenia granicy zgłoś się do wybranej gminy w celu nadania numeru PESEL UKR. Jeśli posiadasz numer PESEL, zgłoś się do urzędu, aby Twoje dane zostały odnotowane w rejestrze. 

Jeśli wyjedziesz z Polski na okres powyżej miesiąca, tracisz prawo do legalnego pobytu na podstawie wyżej wymienionej ustawy. 

CZY WIESZ, ŻE…

Według statystyk prowadzonych przez Eurostat na koniec października 2023 roku w Polsce znajdowało się ponad 960 tys. uchodźców z Ukrainy.

Wiza humanitarna a ubezpieczenie

Według artykułu 188 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach osoby, które ubiegają się o pobyt czasowy na terenie Polski, zobowiązane są do posiadania ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenia pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadku cudzoziemców pochodzących z krajów Unii Europejskiej i EFTA dobrym rozwiązaniem jest wyrobienie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Świadczy ona pomoc w przypadku:

• wizyty u lekarza,
• hospitalizacji,
• refundacji leków,
• gdy konieczne będzie skorzystanie ze środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych.

EKUZ obejmuje pomoc w placówkach publicznych i gwarantuje prawo do leczenia na takich samych zasadach, jak obywatele danego kraju.

Jeśli pochodzisz z kraju poza UE i EFTA, koniecznie wykup ubezpieczenia na własną rękę. Wiza Schengen i krajowa wymagają, aby ubezpieczenie medyczne zapewniało ochronę na wysokość nie mniejszą niż 30 000 euro.

Jeśli jesteś obywatelem UE lub EFTA i wyrobiłeś sobie EKUZ, możesz również wykupić dodatkowe ubezpieczenie turystyczne, dzięki czemu ochrona będzie bardziej rozbudowana i obejmie też m.in. placówki prywatne.

Wiza humanitarna a podjęcie pracy

Wiza pozwala obywatelom innych krajów na legalny pobyt i podjęcie pracy. Dotyczy to również Ukraińców, którzy przybyli do naszego kraju po ataku ze strony Rosji. Według Ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, pobyt w Polsce dla nich i ich małżonków jest zupełnie legalny. Wszyscy mogą podjąć pracę u każdego pracodawcy bez dodatkowych pozwoleń. W tej sytuacji odbywa się to na podstawie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy. Zatrudniający ma obowiązek zgłosić taką informację do powiatowego urzędu pracy do 14 dni od momentu otrzymania posady przez obywatela Ukrainy. To postępowanie dotyczy osób, które przyjechały do Polski po 24.02.2022 r. oraz tych, które przebywają na terenie naszego kraju legalnie, ale na innej podstawie. 

Cudzoziemcy posiadający wizę humanitarną mogą również zakładać i prowadzić działalność gospodarczą. Dotyczy to wszystkich form działalności dopuszczonych przez polskie prawo. 

Pomoc społeczna dla osób posiadających wizę humanitarną

Jeśli otrzymałeś zgodę na pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych, masz również prawo do świadczeń z pomocy społecznej. 

Otrzymasz wsparcie w formie:

• schronienia,
• posiłku,
• niezbędnego ubrania,
• zasiłku celowego.

UWAGA!

Od 1 lipca 2024 roku zmianie ulegają przepisy mówiące o zasadach udzielania pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy.

Podsumowanie

• Wiza humanitarna to narzędzie służące do pomocy obcokrajowcom, którzy w miejscu swojego zamieszkania mogą spotkać się z prześladowaniem, restrykcjami czy aktami terroru. Dzięki temu cudzoziemcy mogą liczyć na pomoc ze strony innego państwa. Gwarantuje im to legalny i bezpieczny pobyt na teren danego kraju.
• Wiza humanitarna przyznawana jest na rok. Można przedłużyć jej ważność, jeśli powrót do ojczyzny nie jest możliwy.
• Wniosek o wydanie wizy możesz złożyć przez polski konsulat lub Punkt Przyjmowania Wniosków Wizowych.
• Jeśli posiadasz wizę humanitarną, masz prawo do korzystania z pomocy społecznej oraz podjęcia legalnej pracy w danym kraju.

Q&A

Najczęściej zadawane pytania

Wybierz pytanie